2014-02-17

Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin yubileyinə sözardı


“Corc Vaşinqton amerikalılar üçün kimdirsə, Məhəmməd Əmin Rəsulzadə də azərbaycanlılar üçün həmin şəxsdir”.

Tadeuş Svyatoxovski

Prezidentin sərəncamı ruh yüksəkliyi ilə qarşılandı, amma yubiley tədbirləri sönük keçdi. Deyəsən, yağan qarın da təsiri oldu, toplantı, görüş və çıxışlarda sevgi işarmadı, bir soyuqluq, candərdilik duyuldu. Sanki insanlar nəyi isə demək istəyir, amma kimdənsə ehtiyatlanır, qorxur və ya xoflanırdılar. Ürəklərində həqiqətin nə olduğunu bilir, cümhuriyyət banisinin könüllərdəki yerini anlayır, amma onu dillərinə gətirməkdən çəkinirdilər. Bir şey də aydınca duyulurdu: M.Ə.Rəsulzadə şəxsiyyətinin miqyasını kiçiltməyə cəhd. Onun publisist fəaliyyətindən, yazılarının kəsərindən danışır, ədəbiyyat və tarixlə bağlı araşdırmalarını qabardır, amma siyasi fəaliyyətinə çox da toxunmurdular. Hətta belə təsəvvür yaranırdı ki, Azərbaycan siyasi təfəkkürünün daşıyıcısı olan bu böyük şəxsiyyət ömür boyu, sadəcə, qəzetçiliklə, elmi və ədəbi fəaliyyətlə məşğul olubmuş, cümhuriyyətlə ilişkisi isə elə-belə, bir təsadüf imiş…

Qüsura baxmayın, cənablar, siz yanılırsınız!

* * *

Ağlını itirmişlərdən başqa heç kəs dana bilməz ki, bu gün sahib olduğumuz müstəqil dövlət üçün biz Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətini yaradanlara, tarixin fırtınalı dövründə onu yaşadanlara borcluyuq. Bu cümhuriyyət ötən əsrin keşməkeşli illərində quruldu, müsəlman dünyasında ilk parlamentli respublika kimi qısa müddətdə yaşadı, şüurlarda parlaq iz qoydu və dünyaya “müstəqil Azərbaycan” mesajı verərək tarixə qovuşdu.


Bu müstəqillik M.F.Axundzadə və H.B.Zərdabi ilə başlanmış yeni ruzgarın, bu ruzgarım XX əsrin əvvəllərində yaratdığı milli intibahın nəticəsi, həm də yeni ictimai mühitdə kollektiv zəkanın formalaşdırdığı istiqlal düşüncəsinin məhsulu idi. Əlbəttə, bu dövr tariximiz xalqın milli-ictimai şüurunun oyanmasında misilsiz xidmətlər göstərmiş parlaq simalarla zəngindir. Bu prosesdə Sabirin şeirləri də, Mirzə Cəlil, Ü.Hacıbəyli və Ə.Ağaoğlunun publisistikası da, Ə.Hüseynzadənin fəlsəfi baxışları da, F.Köçərlinin, A.Səhhətin ədəbi düşüncələri də, N.Yusifbəyli, N.Nərimanov, F.Xoyski, Ə.Topçubaşov və başqalarının siyasi fəaliyyəti də, H.Z.Tağıyevin xeyriyyəçilik missiyası da misilsiz rol oynayıb. Lakin bütün bunlarla yanaşı, Azərbaycanın müstəqilliyi ideyasının formalaşması və ən əsası, bu ideyanın gerçəkləşdirilməsində aparıcı rol məhz M.Ə.Rəsulzadəyə məxsusdur.

2014-02-15

Moskva M.Ə.Rəsulzadəni təntənə ilə andı

Anomal Moskva soyuğu bir cənub çəhərində doğulub, millətinin imzasını imzalara qatan cümhuriyyət yaradıcısının bu gün qoyduğu dövlətçilik rəmzi olanlar-himninin sədası, üçrəngli bayrağının altında toplaşanların hərarətiylə isindi. Azərbaycan Demokratik Cümhiyiyyətinin banisi M.Ə. Rəsulzadənin 130 illiyinə həsr olunmuş bu ovqatlı yubiley Moskvanın “Prezident oteli”ndə keçirildi.


Təntənəli yubiley gecəsi Azərbaycan himninin sədaları altinda Demokratik Cümhuriyyətimizin yaradıcısının “bir kərə qaldırdığı” üçrəngli bayrağımızın səhnəyə gətirilməsini ilə başaldı. “Dərviş” teatrının aktyoru milli geyimli Şirzad Əsəd başı üzərində qaldırdığı bayrağı “Azərbaycan oğluyam” şeirini şöyləyərək səhnədə daığalandıraraq məclisin baş köşəsinə sancdı. Tamaşaçıları duyğulandıran, qürurlandıran açılışla başlanan yubileydə sonra ekrana M.Ə.Rəsulzadə haqqında sənədli kadrlar verildi.

Gecənin aparıcıları prezident İlham Əliyevin Azərbaycan dövlətinin qurucusu M.Ə.Rəsulzadənin 130 illik yubileyinin dövlət səviyyəsində keçirilməsi haqqında 22 noyabr 2013-cü il tarixli sərəncamı oxudular. Həmin sərəncama uygun olaraq Moskvadakı Azərbaycan ictimaiyyəti də bu çağırışa qoşulub bu gün birlikdə M.Ə.Rəsulzadəni yad etmək üçün burdayıq-deyib təntənəli bayram gecənimə başlayırıq-dedilər.


Çıxış üşün ilk söz M.Ə. Rəsulzadə irsinin araşdırcısı, “M.Ə. Rəsulzadə ensiklopdiyası” kitabının müəllifi, Bakı Dövlət Universitetinin dosenti Nəsiman Yaqubluya verildi. O, Azərbaycan dövlətinin əsasını qoyan M.Ə.Rəsulzadənin yubileyinin Moskvada keçirilməsinin böyük əhəmiyyət kəsb etdiyini qeyd etdi.

“M.Ə. Rəsulzadənin bir müddət Moskvada yaşamış, 1917-ci ildə burada keçirilən qurultayda iştirak etmişdi. Elə o zaman Zaqafqaziyada Azərbaycanın müxtariyyəti məsələsini bu qurultayda qaldırmışdı”-deyə xatırlatdı N. Yaqublu.