Andres Herkel «Azərbaycan məktubları»

Dekabrın 22-də Estoniyada AŞPA-nın Azərbaycan üzrə keçmiş həmməruzəçisi Andres Herkelin “Azərbaycan məktubları” adlı kitabının təqdimat mərasimi keçirilib.

Andres Herkel AzadlıqRadiosuna deyib ki, artıq kitabın Azərbaycan dilinə tərcüməsi barədə düşünürlər. Estoniyada iki nəfər kitabı tərcümə eləyə biləcəyini deyib.

HERKEL RƏSULZADƏ BARƏDƏ

“Azərbaycan məktubları”nda Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyətinin banisi Məhəmməd Əmin Rəsulzadəyə həsr olunmuş ayrıca bölmə var. Herkel deyir ki, Rəsulzadəni eston oxucusuna tanıtmaq üçün onun haqqındakı kitablardan, onun tərcümeyi-halı barədə yazılanlardan istifadə edib. Herkel Bakıda hələ də Rəsulzadənin abidəsinin olmamasına da münasibət bildirir:

Azərbaycan universitetlərində növbəti biabırçılıq

Ali təhsil ocaqlarının internet saytlarında elm və təhsildən savayı hər şeyə yer ayrılır   

  Qəzetimiz Azərbaycan internet məkanının durumuyla bağlı araşdırmalarını davam etdirir. Bu dəfə ölkəmizdəki təhsil müəssisələrinin internet səhifələriylə tanış olduq. Vəziyyət heç də ürəkaçan deyil. Təhsil müəssisələrinin əksəriyyətinin internet səhifələrində dünya elminin yenilikləriylə bağlı məlumat almaq demək olar ki mümkünsüzdür. Jurnalist diliylə desək, saytlardakı informasiya yükü azdır.       

   BDU-nun saytı siyasiləşib

   Bakı Dövlət Universitetinin (BDU) internet saytında (www.bsu.az) "Xəbərlər" bölməsi gec-gec yenilənir. Bəlkə də məhz bu səbəbdən bəzi informasiyaların altında ümumiyyətlə, tarix qoymurlar. Yəqin belədə qüsurları gizləmək daha asan olur. Məsələn, akademik Cəlal Əliyevin Moskvada çap olunmuş "Dağlıq Qarabağ bizim canımız, qanımızdır (tarixi replika)" kitabının təqdimat mərasimi ilə bağlı xəbər oxucuda sual yaradır: bu təqdimat mərasimi nə zaman keçirilib?

Türkiyədə arxivlər

Nəsiman Yaqublu: "Türkiyə arxivlərində Məmməd Əmin Rəsulzadə ilə bağlı maraqlı sənədlər var" 

Tarixçi-jurnalist, Bakı Dövlət Universitetinin müəllimi Nəsiman Yaqublu bu yaxınlarda Türkiyənin bir sıra arxivlərində araşdırmalar aparıb. Türkiyənin Azərbaycandakı səfirliyinin Mədəniyyət və Tanıtma Müşavirliyinin dəstəyi ilə Türkiyədə olan N.Yaqublu maraqlı arxiv materialları əldə edib. N.Yaqublu "525"in müxbirilə söhbətində əldə etdiyi arxiv materialları barədə bunları bildirib. - Bu səfərimə göstərdiyi köməyə görə Türkiyə Cümhuriyyətinin Azərbaycandakı səfirliyinə, səfirliyin mədəniyyət və tanıtma müşavirliyinə, dostumuz Fəthi bəy Gədikliyə təşəkkürlərimi bildirirəm.

Güney Azərbaycanda mətbuat: Məşrutə inqilabının hərəkətverici qüvvəsi

1905-1011-ci illər İran Məşrutə inqilabında Güney Azərbaycan aparıcı və həlledici rol oynadı. Bu inqilab Azərbaycan xalqının ictimai-siyasi və milli şüurunun inkişafı üçün şərait yaratdı. Məşrutə fərmanı ölkədəki siyasi fəzanın açılmasına gətirib çıxardı. Zülmün və haqsızlığın aradan aparılması, ədalətin və müstəqilliyin bərpası devizi altında başlanmış xalq hərəkatı iştirakçılarının əsas tələbi qanunlara söykənən bir hökumətin yaradılması və bir vətəndaş olaraq onların həyat tərzini formalaşdıracaq hüquqların təmin olunmasıydı. 

Azərbaycan Cümhuriyəti

Azərbaycan xalqı böyük bir imperiyayla çoxillik çarpışması və axıtdığı çoxlu şəhid qanları bahasına 18 oktyabr 1991-də qurtuluşunu yenidən qazandı və yaratdığı ikinci respublikasını 28 may 1918-də qurulmuş və 28 aprel 1920-də rus XI ordusu süngüləriylə yıxılmış ilk milli dövlətimizin varisi elan etdi. Bəs bu ilk milli dövlətimizin rəsmi adı necə olub? Nüfuzlu çoxcildlik nəşrlərdə və dövlət sənədlərində bu ad ən müxtəlif biçimlərdə: «Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (AXC)», «Azərbaycan Demokratik Respublikası (ADR)», «Azərbaycan Respublikası (AR)», «Azərbaycan Cümhuriyyəti»… kimi işlədilməkdədir. Özümüzü varisi elan etdiyimiz bir dövlətin adını indiyədək doğru-düzgün öyrənməməyimiz və onu hərənin istədiyi kimi adlandırması bizə ayıbdır. Ona görə də, gec də olsa, bütün yanlışlıqlara son qoya biləcək danılabilməz tutarqaları heç kəslə dartışma-çəkişməyə girmədən və mövzunu siyasiləşdirmədən sevimli oxucularımıza təqdim edirəm.

Iki daş arasında

    Daha bir 28 mayı - Azərbaycan tarixinin şərəf gününü adına layiq olmayan tərzdə yola saldıq. Gecikmiş də olsa, bayramınız mübarək.

Bu bayram ərəfəsində eşitdim ki, Istiqlaliyyət küçəsində Istiqlal abidəsinin açılışı olub. Inanmadım. O dərəcədə inanmadım ki, pəncərədən bayıra boylanıb günəşin hansı tərəfdən çıxdığını yoxladım. Gün yerindəydi. Ancaq yenə inanmadım. Əliyevlərin Azərbaycan tarixini saxtalaşdırmaq vərdişlərinə, Azərbaycan dövlətinin təməlini qoyan, bu gün ruhu qarşısında baş əydiyim böyük Məhəmməd Əmin Rəsulzadəni, Fətəli Xan Xoyskini, Əlimərdan bəy Topçubaşovu, Nəsib bəy Yusifbəylini və onlarla bərabər Azərbaycan dövlətinin bünövrəsini canı, qanı ilə hörmüş böyük insanların adlarını unutdurmaq cəhdlərinə az-çox bələdliyim var axı.

Polşa ordusundakı azərbaycanlı zabitlər

Ötən il Polşa Respublikasının Azərbaycandakı səfirliyinin dəstəyi ilə bu ölkədə səfərdə oldum. Oradakı arxivlərdə çalışarkən Azərbaycanla bağlı çoxlu sənədlər tapdım. Polşanın hərbi arxivində isə azərbaycanlı zabitlərlə bağlı bu günə qədər tədqiq edilməmiş materiallar aşkarladım. Polşa Respublikası Silahlı Qüvvələrinin Baş komandanı marşal Pilsudskinin xüsusi nəzarətində olan bu zabitlərin şəxsiyyətini və hərbi fəaliyyətini ilk dəfə olaraq oxuculara təqdim edirəm. İnanıram ki, bu məlumatlar oxucuların marağına səbəb olacaq.

Marşal Pilsudski Qafqazdan olan hərbçilərlə əlaqələri möhkəmləndirməyə xüsusi diqqət yetirirdi. Bundan ötrü o, bolşevik işğalına məruz qalmış Qafqazın hərbçilərini müqavilə əsasında Polşa ordusuna qəbul edirdi. General Zaxaradze ilə müzakirədən sonra 10-na qədər gürcü zabiti müqavilə əsasında Varşavaya oxumağa göndərildi. 1922-ci ildə Polşa Hərbi Qüvvələrində olan müqaviləli zabitlərin sayı 42 nəfər idi. 1923-1924-cü illərdən başlayaraq azərbaycanlı zabitlər də müqavilə əsasında Polşa ordusunda xidmətə başladılar. İlk olaraq 5 azərbaycanlı zabit Polşa ordusuna qəbul edildi.

Cümhuriyyət banilərinin birinin qəbri bakıda deyil

Tanınmış tədqiqatçı-alim hər addımda 20 mərtəbəli binalar tikilməsinə baxmayaraq, Məhəmməd Əmin Rəsulzadəyə heykəl, Cümhuriyyətə abidə ucaldılmamasını İstiqlal tariximizə böyük hörmətsizlik kimi qiymətləndirir

  Bazar ertəsinin tətil elan edildiyi Azərbaycanda 28 Mayın İstiqlal məfkurəsinin dərkində ciddi problemlərin olduğu dəfələrlə vurğulanıb. İllər uzunu vurğulanan bu məqam hələ də yetərincə diqqət mərkəzində deyil. Halbuki, Azərbaycanın yaşadığı indiki ağrılı dövrdə ötən əsrin əvvəllərindəki İstiqlal mübarizəmizin tarixi təcrübəsinin ciddi şəkildə araşdırılmasına və daha dərindən dərk edilməsinə böyük ehtiyac var. Bu ağrılı problemlərlə bağlı fikrini öyrənmək üçün İstiqlal irsimizin tanınmış araşdırmaçılarından biri olan Nəsiman Yaqubluya müraciət etmək qərarına gəldik.

Azərbaycan Demokratik Respublikasının ilk ali hakimiyyət qurumu

Azərbaycan Demokratik Respublikası Azərbaycanın dövlətçilik tarixində zəngin ən’ənələr yaratmış və qiymətli irs qoymuşdur. Bununla belə, Azərbaycan dövlət müstəqilliyini əldə etdikdən sonra Azərbaycan Demokratik Respublikası haqqında tarixi həqiqətlər açıqlansa da, onun fəaliyyəti barədə çox yazılsa da ilk Demokratik Cümhuriyyətimizin yaradıcısı olan Milli Şuranın statusu, fəaliyyət mexanizmi və səlahiyyətləri çox az tədqiq edilib, tam araşdırılmayıb. Onun yaradılmasının qanunvericilik əsası, səlahiyyət və fəaliyyət mexanizmi haqqında mə’lumatımız çox səthidir. Hələ də dəqiq aydınlaşdırılmayıb ki, dövlətçilik baxımından Milli Şura hansı xarakterli qurumdur? Onu müasir dövlətçilik baxımından hansı idarəçilik və qanunvericilik qurumu ilə müqaisə etmək olar?

     Daha vacib məsələ Azərbaycan Demokratik Respublikasının banisi Məmmədəmin Rəsulzadənin dövlətçilik sistemində tutduğu rəsmi mövqeyin və səlahiyyət dairəsinin aydınlaşdırılmasıdır. 

R.Rəsulzadə : "Babam elə şəxsiyyətdir ki, onu inkar etmək olmaz!"

Müsavat partiyasının ilk lideri Məhəmməd Əmin Rəsulzadə 1884-cü il yanvar 31-də Bakıda ruhani ailəsində anadan olub. 1922-ci ildən onun mühacirət həyatı başlayıb. Müxtəlif illərdə o, Türkiyədə, Polşada, Almaniyada yaşayıb, Azərbaycan istiqlalı uğrunda mübarizəsini davam etdirib. İndi onun doğum günündən 123 il ötür. Məmməd Əmin Rəsulzadənin oğul nəvəsi Rais Rəsulzadə «Azadlıq» radiosuna müsahibə verib. 

-Bir vaxtlar adının çəkilməsi yasaq edilən babanızın kimliyinin fərqinə nə vaxt vardınız?

TARİXİN SON GÜLÜŞÜ HAQDA...

ALYA

“1380-ci ildə Kulikovo döyüşü olmayıb”. KİV-lərin informasiyanı “bəzəmək” adətinə çoxdan alışmış olsam da, “Vokruq Sveta” saytında yerləşdirilmiş bu xəbər başlığı diqqətimə və hətta heyrətimə səbəb oldu. Nə də olsa söhbət hər kəsə məlum tarixi hadisədən - Qızıl Orda xanı Mamayla böyük knyaz Dmitri Donskoy arasındakı məşhur savaşdan gedirdi. Rusların fəxr və öyünc yerlərindən biri olan bu savaşı ən kiçik detallarına qədər bir vaxtlar bizə də əzbərlədərdilər, xatırlayırsızmı?

Nəysə. Bu boyda əllaməlik olmaz, yəqin bir şeylər var deyib xəbərin yazısını tapdım və... inanmayacaqsız - oxuyub xeyli güldüm.

Məhəmməd Əmin əfəndi deyir ki :

Böyük dünya müharibəsi böyük Rusiya inqilabını doğurdu.

Böyük Rusiya inqilabı isə millət hüququnu bütün genişliyi ilə meydan atdı.

İnsanlara hürriyyət, Millətlərə istiqlal!

Haqq verilməz, alınar! Budur türk inqilabının təsdiq etdiyi əski həqiqət!

Firki, milli və siyasi istiqlalın kökü iqtisadi istiqlaldadır.

M.Ə. Rəsulzadənin Parlamentinin Açılışında nitqi

Möhtərəm mə"buslar (deputatlar , millət vəkilləri!) !

   Azərbaycan Cümhuriyyətinin ilk məclisi - məbusanını açmaq yum səadəti, siz möhtərəm mə"busları təbrik etmək şərəfinin öhdəmə  düşməsi  ilə  müftəxərəm (fəxr edirəm),əfəndilər (alqışlar). Rusiyada  zühur edən inqilabi - kəbir digər həqiqətlər arasında bir həqiqəti - bahirəni dəxi  elan etmişdi.Bu həqiqət millətlərin həqqi-hürriyyət və istiqlalları  idi.Rusiya inqilabı təbiətində  mövcud olan ruha sadiq qalaraq təbii yolu ilə inkişaf etsəydi, millətlərin hüququnu təmin ilə muxatriyyətlərdən mütəşəkkil azad və  demokratik bir Rusiyanı bir an əvvəl tə"sisedəcəkdi.O vaxt təbii idi ki, Rusiyada yaşayan müsəlmanların da həyati -siyasiləri, digər məhkum millətlərlə bərabər, başqa bir təriqdə (yolda) cərəyan edəcəkdi.Millətlər kendi (öz) müqəddəratlarının tə"yinini  pək cəmimani bir  surətdə Rusiya məclisi - müəssisanından gizlədilər.Fəqət Rusiyada  inqilab  və demokratizm namına zühur edən mə"kus (mürtəce) bir istibdad nə gibi (kimi) xarabalıqlar yaratdığını bilirsiniz.İnqilab namına hökmfərma olan anarşi və millətlərin hüquqi-elanından sonra yeridilən qatı mərkəziyyətçilik Zaqafqaziya millətlərini  kəndi başlarının çarəsinə baxmağa  sövq  etdi.Zaqafqaziyadan Rusiya məclisi - müəssisanına intixab olunan məbuslar kəndilərini vəkil  edən camaatın hüququnu Zaqafqaziya "seymini" təşkil və  onu istiqlalını emməkdə  gördülər.     

Öncə böyüklər, sonra balacalar!!!

1918-ci ilin 28 mayında Vətənimizdə Demokratik Respublika yarandı. Bunu ilk dəfə Milli Şuranın sədri Məhəmməd Əmin Rəsulzadə elan elədi. Həmin vaxt müstəqillik əldə etmiş Azərbaycan xalqının seçdiyi adamlar tərəfindən idarə olunmağa başladı. Bunlardan biri də Məhəmməd Əmin Rəsulzadə idi. 1884-cü ildə Bakının Novxanı kəndində doğulmuş Məhəmməd Əmin həyatını xalqının azadlığına həsr etdi. Təqib olunduğuna görə çox vaxt xarici ölkələrdə yaşasa da, işğalçı rus ordusuna qarşı mübarizəni bir an belə dayandırmadı. Xalqımız hazırkı müstəqilliyində Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin əməyini yüksək qiymətləndirir.


----------------------
qaynaq - elli.az

Türkləşmək, islamlaşmaq, avropalaşmaq

Tarix dönür, dəyişilir, müzakirələr isə bitmir. Türkləşmək, islamlaşmaq, müasirləşmək triadasının müəllifi kimdir, ideyanın təməl daşını kim qoymuşdur? — mübahisəsi kəsilmir, dəqiq ünvan tapılmır. Araşdırıcılarımızın bir qismi onun Cəmaləddin Əfqaniyə, bir qismi isə Yusuf Akçuraya məxsus olduğunu irəli sürür. Başqa birisi də Ziya Gökalpa aid olduğu qənaətinə gəlir. Mübahisələri diqqətlə nəzərdən keçirib dərhal belə bir nəticəyə gəlmək olur ki, bütün tərəflərin ümumi hədəfi Əli bəy Hüseynzadədir. Dartışma daha çox Əli bəyin ətrafında cərəyan edir. Əslində məsələ çoxdan çözülüb. Nəzəri prinsipin Cəmaləddin Əfqaniyə, Yusuf Akçuraya, yaxud Ziya Gökalpa aid oduğunu iddia edənlərə ən tutarlı cavabı 1924-cü ildə Ziya Gökalpın vəfatı ilə əlaqədar yazdığı "Ziya Gökalp haqqında xatirə və mülahizələr" məqaləsində türkçülüyün böyük qurucularının ilklərindən olan Yusuf Akçuranın özü verirdi: "Türkləşmək, islamlaşmaq, müasirləşmək... türkçülərin fəaliyyətində bir vəchə mahiyyətini haiz olan bu üçlü ümdənin əsl atası Hüseynzadə Əli bəydir. Məhz siyasət sahəsində, biri digərinə zidd kimi görünən türklük, islamlıq, osmanlılıq siyasətlərinin, bu üç tərzi siyasətin, qabili təlif olduğunu Əli bəy iddia etmiş və "füyuzat"ın 10 iyul ihtilalından əvvəl çıxmış nüsxələrindən birində "türklük, islamlıq və avropalılıq" qayələrinin məmzucən istehsalını tövsiyə eyləmişdi". 1928-ci ildə də Yusuf Akçura həmin fikrində israrlıydı: "Əli bəyin üçlü düsturu, yaxşı tapılmış xoşbəxt əsaslardandır. Bu əsas, türk aləminin hər tərəfinə yayılmış və xüsusən Məşrutiyyətdən sonra İstanbulda çox işlənmişdir. Məsələn, Gökalp Ziya bəy "türkləşmək, islamlaşmaq, müasirləşmək" məsələsi haqqında bir çox yazılar yazmışdır".

Nisan aglar mayısa

Yazarın Adı:    Müslim Oğuz
Basım Yeri:     Şafak Matbaacılık Ltd. Şti. , Manisa
Basım Tarihi:  Mayıs, 1991
Sayfa Sayısı:   233
 Yazar bu eserinde açık ve sade bir dil, yalın ve akıcı bir üslup kullanmıştır.

Eserin Konusu: Azerbaycan’ın 28 Mayıs 1918’de bağımsızlığını ilan etmesinden iki yıl kadar sonra 27 Nisan 1920’de yeniden Kızıl Rus ordusu tarafından, Anadolu’ya yardım adı altında fiilen işgal edilmesi, işgalciler tarafından Türk ve Müslüman olan Azerbaycan vatandaşlarının çoğunun hunharca katledilmesi, Azerbaycan’ın yağmalanması, bu zulümden kurtulmak ve vatanın bağımsızlığını yeniden kazanmasını isteyen vatanseverlerin Bolşeviklere karşı mücadelesi ve bu süreçte Yüzbaşı Atabala ve Aybike’nin yaşadığı aşk 

Siyasi seçkinlikler ve Azerbaycan örneği

Dr. Ceylan Tokluoğlu

I. Giriş

   Bu bölümde, Sovyetler sonrası Azerbaycan'da oluşturulan siyasal söylemlerin ve süreçlerin kaynakları ve aldıkları biçimler çözümlenmektedir. Bu tartışmalar kimlik oluşturma, millet, ulus-devlet, etnisite, ulusal kimlik, alt ulusal kimlik ve uluslararası kimliklerin nasıl değerlendirildiği gibi noktalar çerçevesinde yapılmaktadır. Bu kavramların tümü siyasal seçkinlerle yaptığımız mülakatlardan elde ettiğimiz veriler üzerine temellenmektedir. Bugün bu kavramlara yeni anlamlar yüklense de, içerikleri açısından Sovyetler döneminin izlerini taşımaktadırlar. Buradan yola çıkarak, söylem oluşturma süreçlerinin bir kopmadan çok süreklilik sergilediği sonucuna varabiliriz.

Əli Mərdan bəy Topçubaşov

CƏMİL HƏSƏNLİ
 professor

Mənbə: "Məşvərət", N5-7, 1997

Zəmanəmizin tanınmış siyasi və dövlət xadimi, nüfuzlu hüquqşünası olmaqla bərabər, Ə.Topçubaşov Azərbaycanın milli azadlıq hərəkatının liderlərindən olmuş, bütün Rusiya müsəlman türklərinin tarixində və taleyində misilsiz rol oynamışdır.

M.Rəsulzadənin sözləri ilə desək Ə.Topçubaşov əzünün dünyagörüşü və siyasi konsepsiyasında Azərbaycan xalqının, Rusiyanın bütün türk və əzilən xalqlarının müstəqillik uğrunda mübarizəsi, islam siyasi fəlsəfəsinin ölməz ideyaları kimi müxtəlif yənəlmiş düşüncələri və dünya demokratiyasının bütün dəyərli təcrübələrini sintez etməyi bacarmışdır.

"İttifaqül-müslimin" müsəlman partiyasının sədri, birinci Dövlət Dumasında demokratik yeniləşmələr uğrunda mübariz Ə.Topçubaşov siyasi tarixə (özü də təkcə Azərbaycanınkına yox) elə beləcə də daxil olmuşdur.

Məryəm Oruclu

Müsavatın Xarici Bürosunun, Azərbaycan Milli Mərkəzinin Yaranması  Və Fəaliyyəti

1920-ci ildə Azərbaycanın işğalından sonra xaricə güclü mühacir axını başladı. Bu mühacirlərin əsasını sabiq mülkədarlar, sənaye və ticarət burjuaziyası, Milli Ordunun əsgər və zabitləri, nazirlər, parlament üzvləri, yüksək dövlət məmurları, siyasi Partiya üzvləri, müstəqil əqidəyə malik ziyalilar təşkil edirdi. Xaricdəki milli mühacirət iki əsas qrupa bölünürdü: siyasi və qeyri-siyasi mühacirlər1. Bu mühacirlərin heç olmazsa siyasi hissəsini mütəşəkkil hala gətirib müəyyən bir təşkilat ətrafında birləşdirmək vacib bir vəzifə kimi qarşıda dururdu. 

Osmanlıca "Əsrimizin səyavuşu"

Gördüyünüz bu foto Məhəmməd Əmin  Rəsulzadənin Türkiyədə Osmanlıca çap olunan "Əsrimizin səyavuşu" əsərinin üz qabığının şəklidir

Şərəfsizliyin son həddi

MƏHƏMMƏD ƏMİN RƏSULZADƏNİN HEYKƏLİ ÜÇÜN NƏZƏRDƏ TUTULMUŞ YERDƏ FƏVVARƏ QURULUR

  Səbail rayonu ərazisində, Dövlət Kukla Teatrı ilə üzbəüz parkda aparılan yenidənqurma işləri sürətləndirilib. «Media forum»un əməkdaşı bu gün bir zamanlar Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyətinin banisi Məmməd Əmin Rəsulzadəyə abidə qoyulması nəzərdə tutulan həmin parkda olub.
   Xatırladaq ki, Kukla Teatrı ilə üzbəüz parkda təmir işləri bu ilin iyununda başlayıb, ətraf dəmir hasara alınıb. Əvvəllər parkda üzərində «Burada Azərbaycan Demokratik Respublikasının banisi Məmməd Əmin Rəsulzadənin abidəsi qoyulacaqdır» sözləri yazılmış daş lövhə olub. «Media forum»un o zaman xəbər verdiyi kimi, həmin lövhə götürülüb. Saytın əməkdaşları təmir gedən parka getmiş, lövhənin əvvəllər olduğu yerin şəklini çəkmişdilər. Həmin lövhənin hansı səbəbdən götürülməsi, ümumiyyətlə, parkda M.Ə.Rəsulzadənin heykəlinin qoyulub-qoyulmayacağı barədə məlumatı «Media forum» saytının əməkdaşı heç bir yerdən öyrənə bilməmişdi.

Ankara - Rəsulzadə - Bakı

Taleh ŞahsuvarlıBu səfər əslində bir neçə il öncə gerçəkləşəsiydi. O zaman Türkiyədəki Liberal Düşüncə Topluluğunun koordinatoru xanım Özləm Çağların dəvətini qəbul edərək Ankarada düzənlənəcək konfransda iştirak etməyimi Bərdə rayon hərbi komissarı Xəlilovun göndərdiyi çağırış vərəqi əngəllədi. Üstündən illər keçəndən sonra elektron poçtumda Özləm Çağların beynəlxalq seminarda iştirak etmək üçün daha bir dəvət məktubunu gördüm.     Ankara, Qazi Mustafa Kamal bulvarı. Son dərəcə səliqəli, gözəgəlimli beş və doqquz mərtəbəli binalardan ibarət bu xiyabandakı apartmanlardan birinin girişində iki kiçik lövhə asılıb. Lövhələrin birində Türkiyə Liberal Düşəncə Topluluğunun, digərində isə «Liberte» Yayın Evinin bu apartmanın 5-ci qatında yerləşdiyi bildirilir. Hər iki qurum Türkiyənin ictimai fikrində böyük rol oynamaqdadır. Avropanın və ABŞ-ın liberalizm klassiklərinin, çağdaş fikir adamlarının çoxunu türk oxucusuna təqdim edən məhz «Liberte» Yayın Evidir.

İstiqlal və azadlıq sevdası

Bu yol sevdalılar yoludur, vətənə və millətə ulu Tanrının bəхş etdiyi sevgilərin ən böyüyünə sahib olanların yolu. Bu yolda qan-qada da var, ölüm də, zəfər də. Amma zəfərin təkcə dodaqları yoх, həm də ürəkləri fəth edən sevinci tökülən qanların əbəs yerə olmadığını, millətin azadlıq eşqini heç vəchlə söndürülməsi mümkün olmayan bir yanğıya dönüşüb sonunda qarşısına çıхan bütün maneələri yandırmağa qadir olduğunu isbatladı.

Bizə azad yaşamağı öyrədib tariхimizin şanlı səhifələrini yenidən təkrarlamaq üçün gücə, qüvvəyə sahib olduğumuzu dünyaya hayqıran bir günün-28 Mayın təntənəsini illər sonra yenidən yaşamaq bir millətin və bir dövlətin malik ola biləcəyi ən gözəl duyğudur. Dövlətin və millətin azadlığı azad olmaq istəyindən başlanır, azadlığın qiymətini ona sahiblənmək istəyənlərin gücü ilə ölçürlər, güc nə qədər çoхdursa, bədəl bir o qədər ağır olur.

Niyə məhz müsavatçılıq?

Nəsib NƏSİBLİ

Müsavatın Avropa Liberal Demokrat və İslahat Partiyasına (dəqiq adı məhz belədir; bundan sonra ALDİP) qoşulması xəbəri mətbuatda çıxan günün səhəri Məclisdən istefa haqqında yazdığım ərizə bircə cümlədən ibarət idi. ALDIP-ə girməyi müsavatçılığın mahiyyətinə və Müsavat Partiyasının hazırkı proqramına zidd hadisə kimi qiymətləndirmişdim. Fikrimcə, Müsavat tarixində fövqəladə hadisə baş verib. 

Mövcud proqramın və nizamnamənin tələbləri kobud surətdə pozulmuş, müsavatçılığın mahiyyətinə uyğun olmayan qərar gerçəkləşib. Partiya rəhbərliyi üçün ən uğurlu yol bu məsələni tezcə, hay-küy salmadan qapatmaq idi. Amma rəhbərlik dərhal hərəkətə keçdi, Məclis üzvünün istefa ərizəsinə təəccübləndiyini bildirdi və bunun arxasında  hansısa məkrin durduğuna işarə vurdu. Partiya funksionerləri tikanlı-atmacalı fikirləri ilə Məclisdən istefamı az qala xəyanət kimi yozmağa başladılar. Müsavat Partiyasının başqanı hörmətli İsa Qəmbər “Yeni Müsavat” qəzetindəki müsahibəsində (27,28, 29 oktyabr 2007) daha da irəli getdi. Yanlış hərəkətinə yanlış ideoloji don geyindirərək, müsavatçılığı əməlli-başlı təftiş etdi.

Rəsulzadənin yeri

Neobolşevik YAP rejimi onu yenidən qəlblərə endirib 
 

   Azərbaycandakı hakim üsul-idarənin antimilli xarakterinə əmin olmaq üçün dağa-daşa çıxmağa ehtiyac yoxdur. Mövcud rejimi quranların və yaşadanların istiqlalımızın memarı böyük Məmməd Əmin Rəsulzadəyə münasibətinə nəzər salmaq yetər. Şübhəsiz, insanın böyüklüyü həm də böyük şəxsiyyətlərin böyüklüyünü etiraf etməkdən keçir, danmaqdan yox. Əks halda, cığallıqdan, siyasi əllaməlikdən və qısqanclıqdan danışmaq lazım gəlir.
Dahilərin, millət üçün can qoymuş tarixi simaların kölgəsini qılınclamaqla indiyədək nə dahi zirvəsinə yüksəlmək mümkün olub, nə də özünü millətə sevdirmək. Bir müdrik kəlamda deyildiyi kimi, “Nə səndən qorxan adamı, nə sənin qorxduğun adamı sevə bilərsən”.

   Əfsus, Azərbaycandakı rejimin baniləri hakimiyyətə gələn kimi özlərini xalqa məhz zorla sevdirmək yolu tutdular. Ancaq tezliklə bunun müstəmləkə boyunduruğundan təzəcə qurtulmuş ölkədə çətin olduğunu anlayıb, taktikaya düzəliş etdilər - erməni qaldı kənarda, başladılar bu xalqa “azadlıq dadızdırmış”, üçrəngli bayraq bəxş etmiş dühalara,

Ateistin Rəsulzadə sancısı

Və ya ölkəni bu kökə inanc adamlarımı qoyub?

“Exo” qəzeti dövlətimizin rəmzlərini, müqəddəs dinimizi və istiqlalımızın memarı Məmməd Əmin Rəsulzadəni aşağılamaqda davam edir. Qəzetin dünənki sayında Oqtay Ataxanın bu mövzuda növbəti sicilləməsi yer alıb. Görünür, biriləri mətbuatın gündəmində qalmağın ayrı yolunu bulmayıblar. Odur ki, xalqın min ildən çox tarixə malik dəyərlərini, “yoxdan bayraq var edən” işıqlı simalarını hədəfə almaq, onları təhqir etmək variantını seçiblər. Bu yolda hətta milli mücadilə tariximizi təftiş etməkdən belə çəkinmirlər.
Neçə illərdi M.Ə.Rəsulzadəyə qarşı savaş aparan və onu xalqın gözündən salmağa çalışan, hətta adını canı qədər sevdiyi millətinə çox görən, son zamanlar isə üstəlik, İslam üzərinə açıq hücumlardan çəkinməyən mövcud iqtidarın dəst-xəttidir ki var. Şübhəsiz, ataxanları ürəkləndirən də “yuxarılardakı” anti-Rəsulzadə ovqatı və artıq konkret siyasət şəklini alan anti-İslam isteriyasıdır.

Aşağılanan Bayram

     Respublika gününü də beləcə yola verdik. Möhtəşəm bir tarixi olayı təmtəraqsız-filansız, adicə təqvim günü kimi qeyd elədik. Ayrı vaxtlarda şəhərdə yerli-yersiz konsertlər hazırlayanlar, Bakını fişəng tüstüsünə qərq eləyənlər də nədənsə qeybə çəkilmişdilər. Sanki bu bayramın yüksək səviyyədə keçirilməsi yasaq olunmuşdu. Amerika, Rusiya kimi dünya güclərindən bayram təbrikləri alan dövlət başçımız da öz xalqını təbrikə vaxt ayırmadı. Cümhuriyyətimizin yarandığı gün rəhbərin Türkiyədəkitək ulusa 10 dəqiqəlik çağırış etməsinə problem yaradan nəymiş görən?

Bizim İstiqlal

Elşad Paşasoy


“Məmməd Əmin Rəsulzadə olmasaydı, indi mən bu dünyada yox idim”. Bu sözləri 9 may günü ANS televiziyasında efirə verilən bir verilişdə rus-alman müharibəsinin veteranı söylədi. Məmməd Əmin haqqında necə hörmətlə, sayğı ilə danışırdı...
İstiqlalımıza qovuşmağımızın 89-cu ildönümü ərəfəsində qeyri-ixtiyari həmin veteran babanın, Rəsulzadənin Almaniyada əsir düşərgəsindən xilas etdiyi minlərlə soydaşımızdan birinin dediklərini xatırladım. Məncə, Məmməd Əmin başqa heç bir iş görməsəydi belə, azərbaycanlı əsirləri xilas etdiyinə görə ən böyük ada, mükafata layiq görülməliydi. Ancaq nə edəsən ki, daha böyük əməlin müəllifi olan, bizə yoxdan bir bayraq, Cümhuriyyət qoyub getmiş bu insanın dəyərini verə bilməmişik. Rəsulzadənin qurduğu, cəmi 23 ay ömür sürən dövlətdə olan demokratiya, söz azadlığı, ədalətli seçki indi - üstündən 87 il keçəndən sonra belə mövcud deyil, bu, bir həqiqətdir. Bəlkə elə qısqanc münasibətin bir səbəbi də budur.   

Qəzetimizin ötən saylarında Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin banisi Məmməd Əmin Rəsulzadənin heykəlinin qoyulacağı bağın hasara alınması barədə məlumat vermişdik. Ərazidə olarkən bizə orada M.Ə.Rəsulzadəyə heykəl qoyulduğunu söyləmişdilər. Eyni zamanda bağın hasara alınması barədə redaksiyamıza məlumat verən oxucumuz həmin ərazinin məmurların biri tərəfindən zəbt edildiyini söyləmişdi.

65 il Mühacirətdə

Azadlıq mücahidi Süleyman Təkinərin anadan olmasının 90 ili tamam oldu Süleyman Təkinər Türkiyədə fəaliyyət göstərən mücahidlərdən olub M.Ə.Rəsulzadənin ən yaxın silahdaşlarından biridir. 1952-ci ildə M.Ə.Rəsulzadənin sağlığında Ankarada seçilmiş Azərbaycan Milli Mərkəzinin 9 nəfərdən ibarət olan İcra Komitəsi üzvlərindən biri S.Təkinər olub.
Süleyman Məmmədəli oğlu Məmmədov 1917-ci ilin aprelində Bakının Mərdəkan qəsəbəsində anadan olub.
Atası Məmmədəli Qəhrəman oğlu 1937-ci ildə repressiya qurbanı olub, 1942-ci ildə həbs düşərgəsində dünyasını dəyişib. Müsavat Partiyasının üzvü olub.
Süleyman Təkinər 1940-cı ildə Azərbaycan Pedaqoji İnstitutunun tarix fakültəsini bitirib və Gəncə Pedaqoji İnstitutunda fəaliyyətə başlayıb. 

Rəsulzadəyə qarşı qısqanclığa son qoyulsun

Arzu Səmədbəyli: “Gülüstan” sarayında özümü ev sahibi kimi hiss edirdim” 


Srağagün “Gülüstan” sarayında ölkə başçısı İlham Əliyevin Respublika günü ilə bağlı rəsmi qəbul keçirdiyi barədə məlumat vermişdik. Qeyd edək ki,tədbirə dəvət alanlar sırasında hökumət və dövlət rəhbərləri, KİV nümayəndələri, ayrı-ayrı ziyalılar, hüquq-müdafiə təşkilatlarının bir sıra üzvlərilə yanaşı, Milli Məclisdəki Müsavat deputat qrupunun üzvləri də dəvət almışdı.

Rəsulzadə və Firdovsi

İranda Məmməd Əmin Rəsulzadə təhqir olunub. Fars şovinizminin təbliğat ruporu olan qəzetlərin biri Şərqdə ilk demokratik cümhuriyyətin banisinə həqarət dolu material dərc edib. Bu xəbərin Azərbaycanın quzeyində yayılmasından az qala bir həftə keçir. Amma Müsavat Partiyasını və onun rəhbərliyini çıxmaq şərtilə, heç bir ciddi qüvvə bu təhqirin cavabını verməyib. Görünür, bu ölkədə Rəsulzadəni ancaq müsavatçı kimi tanıyan təkcə iqtidardakılar deyil. Molla rejiminin ideoloqları da bunu yaxşı bildikləri üçün tarixi şəxsiyyətə çamur atmağa başlayıblar. Yəqin anlayırlar ki, bu təhqirə görə rəsmi Bakıdan heç giley-güzar da eşitməyəcəklər. Azərbaycan hakimiyyətinin ulu öndərə münasibətini gördüyü üçün iranlı jurnalistlər cəsarətlənib, Müsavatın İran və güney məsələsi ilə bağlı prinsipial mövqeyinin acığını Rəsulzadədən çıxırlar.

Rəsulzadənin təhqir olunması cavabsız qalmamalıdır

Türkləri təhqir edən “İran” qəzetinin nəşrinin bərpa edilməsi, əməkdaşlarının isə bəraət almaları İrandakı fars şovinistlərinə sanki əlavə stimul verib. Bundan az sonra qonşu ölkədə nəşr olunan “Şimali İran” qəzetində Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin banisi, Şərqdə ilk demokratik respublikanın qurucusu Məmməd Əmin Rəsulzadənin təhqir olunması dediklərimizə sübutdur.Özlərini “müsəlman” adlandıran şovinistlər artıq bütün prinsipləri tapdalayaraq Azərbaycanın görkəmli şəxsiyyətlərini, o cümlədən Məmməd Əmin Rəsulzadəni də təhqir etməyə başlayıblar.

Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin Polşada mühacir həyatını əks etdirən kitabı çıxıb

Bu gün Bakı Slavyan Universitetində tarixçi Nəsiman Yaqublunun “Azərbaycan-Polşa əlaqələrində Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin rolu” adlı kitabının təqdimatı keçirilib. APA-nın məlumatına görə, kitabda Azərbaycan Demokratik Respublikasının mövcud olduğu 1918-1920 illərdə iki ölkə arasındakı münasibətlər və keçən əsrin 20-30-cu illərində Polşada yaşayan Azərbaycan emiqrantlarının fəaliyyəti əksini tapıb. 

NƏ BÖYÜK BAYRAM

    Azərbaycan türkləri bu gün ilk dəfə  olaraq böyük bir bayram saxlayırlar : İSTİQLAL  BAYRAMI !!! Bundan bir  sənə əvvəl  Zaqafqaziyanın müqəddaratını həll  üçün Tiflisə toplanmış olan müsəlman vəkilləri tarixin öylə bir anına tasadüf etmişdilər ki, yöz sənəlik əsarətə yalniz yüksək bir amal  nəticəsi deyil  , eyni  zamanda  zəruri bir ehtiyac kimi  xatimə vermək məcburiyyətində  qalmışdılardı.Əvət Zaqafqaziya millətləri bilməcburiyyə e"lani istiqlal  etmişdilər.Bilməcburiyyə e"lani  istiqlal !!!

İstqlalımıza  düşmən olanlar bu iki "məcburiyyət" və "istiqlal" sözlərini bir araya toplanmasını "içtimai ziddin" qəlbindən ədd  etməklə, Zaqafaqaziya cümhuriyyətlərinin qeyri-təbii  olduqlarını isbat etmək istıyirdilər.                                     

         Fəqət , bu mülahizə zahirdə  doğru görünsə də  batində öylə deyildi.

          Bir növzadın məsəmeyi-madərdən xilas olub da , dünyaya gəlməsi heç şübhəsiz bir vaqeyi-istiqlaldır.Qadının vəz"i-həmlinə  digər  tə"birlə  bizdə  "azad olmaq"  deyirlər. Halbuki  bu "azadlıq" eyni zamanda bir zərurəti-təbiiyyə , bir məcburiyyətdir...

Heykəl var-məzara gömülsün gərək, 
Məzar var, heykəli ucalmalıydı.
                                          N.Həsənzadə


Bu torpağın özü boyda
Bu torpağa məhəbbətlə doluydun.
Bu torpağın yolunda da
                       Sən öz canını qoydun.
Borclu ikən Vətən sənə, xalq sənə
Hər şey döndu tərsinə.
Bu torpaqdan verəmmədik
                       Bir məzarlıq yer sənə.

Zamana bax! Bu torpağı
                      Bir“sağ ol”a satana,
Xəyanətin kölgəsində
                      rahat-rahat yatana
Bu milləti ölümlərlə
                      imtahana çəkənə
Məmləkəti başdan-başa
                     talayana, sökənə
Heykəllər ucaltmışıq.
Özümüzü bəyənməyib
“Beynəlmiləl” laylasına yatmışıq.
Yatdığımız bəs etməzmi?
                     Ayılaq bir, görək bir
Xeyir nədir, şər nədir?
Riyalara,boyalara
                     yetmiş ildir uymuşuq.
Gör kimin əvəzinə
                    kimə heykəl qoymuşuq.
Ancaq ana təbiətdə
                    Bir əzəli qayda var:
Bünövrəsi eşq olmayanın
                    Tunc olsa da tez uçar.
Heykəl-məzar!
Biri- zora söykənibdir
Biri-haqqa, şərəfə!
Davamlıdır
                   qəlbimizə köçüb gələn o məzar.
Postamenti nifrət olan
                   yüz heykəldən yüz dəfə!

28 may, 1990 

Rəsulzadənin məsajı: Orta Asiya və Borcumuz

Şübhəsizdir ki, Rusiya imperiyasının müsəlman xalqlarının milli-türk özünü-dərk hissi çoxdan oyanmağa başlamışdır: ilk türk mənşəli dramaturq, Azərbaycanlı Mirzə Fətəli Axundzadə 1850-ci ildə öz ölməz komediyaları adi el dilində yazdığı andan...
(Rəsulzadə, M.: O panturanizme, Paris 1930, səh. 46)

Tarixdən bilirik ki, Azərbaycanın sovetləşməmişdən əvvəl öz dövləti var idi və bu dövlət beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən qəbul olunub, Bakıda isə bir sıra ölkələrin səfirlikləri, konsulluqları fəaliyyət göstərib. XX əsrin əvvəlində azərbaycanlılar digər Şərqi Avropa millətləri ilə birgə müstəqil dövlət qurmağa nail olublar.

Azərbaycanda yaşamağa mənəvi haqqınız çatmır !

Hörmətli bəylər Azərbaycan Demokratik Respublikasının banisi Məhəmməd Əmin Rəsulzadəyə büst qoymamağınız bir yana qalsın bəs bu daş lövhəni hara aparmısınız?

Sizin Azərbaycanda yaşamağa mənəvi haqqınız çatmır.
Unutmayın oyun bitincə şah da, peşka da eyni qutuya qoyular...

"BURADA AZƏRBAYCAN DEMOKRATİK RESPUBLİKASININ BANİSİ MƏMMƏD ƏMİN RƏSULZADƏNİN ABİDƏSİ QOYULACAQDIR" LÖVHƏSİ HANI?



Səbail rayonu ərazisində, Dövlət Kukla Teatrı ilə üzbəüz parkda aparılan yenidənqurma işləri birbaşa Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti başçısının nəzarəti altındadır. Bunu «Media forum» saytının əməkdaşı ilə söhbətində Səbail Rayon İcra Hakimiyyətinin ictimaiyyətlə və siyasi təşkilatlarla iş şöbəsinin müdiri İsrafil Kərimov bildirib.

Müsavat - Bəxtiyar Vahabzadə

Zülmətlə savaşlarda zəfər çaldığı gündən,
Qəlblərdə azadlıq odu yandırdı Müsavat.
Ulduz və hilal eyləki, üç rəngə qovuşdu,
Boz qurdu könüllərdə oyandırdı Müsavat. 

Meydan oxudu qan çiləyən dövrana qarşı,
Hər zalıma, hər nadana, hər hədyana qarşı.
Tüğyan elədi eyləki zülm insana qarşı,
Öz həddini zalimlərə qandırdı Müsavat.

İlhamını almış o, Vətən adlı gözəldən,
İman suyunu çünki o içmişdi düz əldən.
Xalq naminə, haqq naminə vuruşlarda əzəldən
Ön cərgədə hər tilsimi sındırdı Müsavat.

Öndər dedi: - İstiqbal üçün dağ aşalım biz,
İstiqlala, istiqbala daim qoşalım biz,
Bir türk kimi islamlaşa, çağdaşlaşalım biz
Amalına bu xalqı inandırdı Müsavat.

Amalı təmiz, məqsədi aydın, üzü ağdır,
Ən ali məqamlarda qərəzlərdən uzaqdır.
Tarix şüuru-xalqımı millət yapacaqdır,
Haqqa dönəni haqqa tapındırdı Müsavat.

Düzlük şüarı daima çarpışdı yalanla,
Torpaqdan alıb qüdrəti, kökləndi zamanla.
Cənnət edəcək amala dönmüş bir imanla
Ünvanı Azərbaycan olan yurdu Müsavat.

Bəxtiyar Vahabzadə
Fevral, 1977

Məhəmməd Əmin Rəsulzadə - Yazıçı Elçindən

Məmməd Əmin Rəsulzadə haqqında, onun yaradıcılığı və fəaliyyəti barədə bu kiçik oçerki mən altı il (amma necə illər!..) bundan əvvəl Ankarada, “Dədəman” otelində gecə yarısı cib dəftərçəmə yazdığım, sonralar Bakıda çap elətdirdiyim bir xatirə ilə başlamaq istəyirəm:

   “Oturub bu cümlələri dəftərçəmə yazmağa başlayıram və birdən-birə mənə elə gəlir ki, indi bu “Dədəman” otelində məndən başqa oyaq adam yoxdu; hamı yatıb, təkcə mən oyağam...

   Əlbəttə, belə deyil, düzdü indi gecə saat 3-ə qalıb, amma bilirəm, aşağıda - birinci, ikinci mərtəbələrdə həyat qaynayır.

Sovet əsgərləri əsir, legioner, «xalq düşməni» taleyi də yaşayıblar

Kəbiran Dilavərli

600 mindən artıq azərbaycanlı faşizmə qarşı vuruşduğu dövrdə cəbhələrdə əsir düşən azərbaycanlılardan Almaniya legionlar yaradırdı
Nəsiman Yaqublu deyir ki, həmin vaxtlar faşist Almaniyası əsirlərin çoxunu güllələdiyindən, Azərbaycan Demokratik Respublikasının banisi, həmin vaxt Azərbaycan Milli Komitəsinin başqanı olan Məmməd Əmin Rəsulzadə azərbaycanlı əsirləri qorumaq üçün legionların yaradılmasında fəal iştirak etməyə başladı:
«Məmməd Əmin Rəsulzadə Azərbaycan Milli Komitəsini sədri vəzifəsində çalışırdı. Komitənin əsas vəzifəsi əsir düşərgələrinə gedib onları Almaniyanın müxtəlif şəhərlərində yerləşdirməkdən ibarət idi. Rəsulzadə də çoxlu sayda azərbaycanlı əsirin xilas olmasında fəallıq göstərirdi. 1943-cü ilin avqust ayına qədər Rəsulzadə Milli Komitənin sədri kimi Almaniyada qalıb fəaliyyət göstərdi və azərbaycanlı əsirləri xilas etdi».

Azərbaycanın ən böyük kişisi

Səxavət Əlisoy
.

     Kukla teatrı ilə üzbəüz bağda ulu öndər Məhəmməd Əmin Rəsulzadəyə abidə ucaldılacaqdı. Buradakı daşın üzərində belə yazılmışdı. Sizlər bir daha o daşı görməyəcəksiniz. YAP iqtidarı ULU ÖNDƏR M.Rəsulzadəyə olan nifrətini bir daha isbatladı. Bolşevik nəvələri bolşevizmin düşməni olmuş bir kişini necə həzm edə bilərlər ki?

   Əvvəl üstündə ÜMUMMİLLİ LİDERİN şəkli olan milli valyutadan imtina etdi, neobolşeviklər. Sonra Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin adını, yaradıcısı olduğu Bakı Dövlət Universitetinin üstündən götürdülər. Daşdan sonra Bakıda daha iki nişanə qalır. Dövlətimizin qurucusunun adını daşıyan küçənin və Rəsulzadə qəsəbəsinin adını da dəyişmək lazımdır. Sonda Məhəmməd Əminin doğulduğu Novxanı kəndində qoyulmuş abidəsini götürmək gərəkdir.

"Azərbaycan" qəzetinin 1918 № 35

...Sevgili mühərrimiz, istəkli natiqimiz, millət yolunda canını nisar edən cəmaət xadimimiz Rəsulzadə Məhəmməd Əmin cənabları 3 gündür şəhərimizə varid olmuşdur. Azərbaycan imarətinin binasını qoyan, bu uğurda qeyrətli həyatını təhlükəyə atmış olan Məhəmməd Əmin əfəndi biz Azərbaycan türkləri ücün işıqlı bir ulduz rolu oynayaraq istiqlali milli yolunu Nikolay və Protonov dövrünün zülm gecələrində belə böyük bir xidmət göstərmişdir. Hələ növcavan ikən 1905 inqilabından sonra meydani-siyasət və ictimaiyyə atılaraq o vaxt yenicə təsisə başlayan milli-siyasi təşkilatımızda mühüm mövqelər tutduqdan sonra irtica dövrünün hülulilə rus qara güruhunun qəzəbinə giriftar olub İrana qaçmış və orada dəxi müsəlmanların mənafeini canından əziz tutaraq İran inqilabçıları ilə əl-ələ verərək bir tərəfdən «İrani-nou» qəzetəsi nəşrilə millətin fədailər zümrəsində Məhəmməd Əli şahın yakıcı, yıkıcı keyf maişası müqabilində mübarizə etmişdir... Bakının Rusiyayamı, Azərbaycanamı məxsus olması məsələsində Məhəmməd Əmin Əfəndi tarixi, mədəni, iqtisadi dəlillər ilə Bakının Azərbaycanın başı və gözü olduğunu isbata qalxmışdı və haqqımızda bunca haqsızlıq işləmiş olan dövlətlərə protesto verdi. 20 yaşından bu günədək 31 il müddətində Türklük, İslamlıq, Hürriyyət və İstiqlaliyyət uğrunda Məhəmməd Əmin əfəndi fövqəlade fədakarlıq göstərmişdir...